Η (πικρή) αλήθεια για τις Σκουριές Χαλκιδικής

Με κομμένη την ανάσα, ολόκληρη η χώρα παρακολουθεί ένα ξέσπασμα βίας στις Σκουριές Χαλκιδικής, το οποίο έχει μόλις ανοίξει. Κουκουλοφόροι να καίνε με μολότοφ τις εγκαταστάσεις και τους εργαζομένους της επιχείρησης Ελληνικός Χρυσός, να απειλούν ότι θα χυθεί αίμα. Και είναι αναμενόμενο ότι θα χυθεί αίμα. Γιατί όμως; Ένα ρεπορτάζ της iTabloid και ένα ντοκιμαντέρ του πολυβραβευμένου διεθνώς δημοσιογράφου Γ. Αυγερόπουλου (Εξάντας), θα σας δώσει την απάντηση…

Πριν αρχίσουμε να αναλύουμε το τι συμβαίνει στις Σκουριές Χαλκιδικής, είναι απαραίτητη μια επισήμανση. Αν υποθέταμε ότι είστε ένας ξένος (ένας Αμερικανός, για παράδειγμα) που παρατηρεί, καιρό τώρα, τα τεκταινόμενα στην περιοχή, θα βλέπατε ότι η βία δεν είναι μονομερής. Και ότι είναι κλιμακούμενη. Από τη μία, είναι οι κάτοικοι που διαμαρτύρονται και αλληλέγγυοι σε αυτούς. Και από την άλλη, οι αστυνομικές δυνάμεις που, αρκετές φορές ως τώρα μετέτρεψαν ειρηνικές διαμαρτυρίες σε πεδίο μάχης. Οι κάτοικοι, οι οποίοι έβλεπαν μικρά παιδιά και γέροντες να τρώνε χημικά και γκλοπιές, ήταν λογικό ότι θα ξεσπάσουν. Αυτό, για την αποκατάσταση της ιστορίας, με την επισήμανση πάντως ότι το σκοτάδι, δεν το πολεμάς με σκοτάδι. Με φως το πολεμάς.

Δείτε εδώ το ντοκιμαντέρ του Εξάντα, του Γ. Αυγερόπουλου

Πάμε όμως στην ιστορία αυτή καθεαυτή.

Στις Σκουριές, την εκμετάλλευση του χρυσωρυχείου της Κασσάνδρας Χαλκιδικής (ανήκει στο Δημόσιο) έχει αναλάβει η Ελληνικός Χρυσός ΑΕ (καναδέζικη πολυεθνική Eldorado Gold και ο Άκτωρας του Μπόμπολα). Την απόφαση για την εκμετάλλευσή του, εγκρίνοντας την περιβαλλοντική μελέτη (η οποία καταγγέλλεται ότι βασίζεται σε πειραματικό μοντέλο που δεν έχει εφαρμοστεί πουθενά αλλού) υπέγραψε, με την ΚΥΑ 201745/2011, ένας γνωστός μας: Ο τότε υπουργός, Γιώργος Παπακωνσταντίνου. Παρά τις καταγγελίες στο ΥΠΕΚΑ για το ψευδές των στοιχείων με τα οποία εκδόθηκε η ΥΠΕΚΑ, τίποτα δεν άλλαξε.

Και γιατί αντιδρούν οι κάτοικοι του μικρού χωριού Σκουριές; Πρώτα- πρώτα, επειδή κόβεται το ΑΡΧΑΙΟ, τέραστιο δάσος της περιοχής, με τα υπεραιωνόβια δέντρα. Αυτό, πρακτικά σημαίνει ότι θα αποψιλωθεί μια περιοχή, η οποία από πανέμορφη θα γίνει σεληνιακό τοπίο, με άμεσο αποτέλεσμα τις συνεχείς πλημμύρες στη γύρω περιοχή. Ήδη, αφού οι ρίζες πολλών δέντρων του αρχέγονου δάσους δεν υπάρχουν, έχουν παρατηρηθεί οι πρώτες πλημμύρες. Τρεις, μεγάλου μεγέθους το περασμένο έτος. Αλλά αυτό, είναι το λιγότερο.

Η εταιρία, η οποία κατηγορείται και για παράνομη διάνοιξη δρόμων ώστε να περνούν τα τεράστια φορτηγά της, θα χρησιμοποιήσει έναν τρόπο εξόρυξης (“ακαριαία τήξη”) που έχει προκαλέσει “πόλεμο”. Και λογικά, αφού χρησιμοποιεί αρσενικό (ναι, το γνωστό δηλητήριο), το οποίο καταλήγει στα ρέματα της περιοχής και εν τέλει στον υδροφορέα που υδροδοτεί όλη την περιοχή. Με απλά λόγια, οι κάτοικοι της περιοχής θα πίνουν νερό με αρσενικό και, όλοι όσοι τώρα προσκυνούν εμπρός στην “επένδυση” (σ.σ. δεν αποφέρει κέρδος στο Δημόσιο) θα αναρωτιούνται, όπως κάνουν και με τον Ασωπό: Γιατί πεθαίνουν με καρκίνο όλοι οι κάτοικοι; Γιατί το ποτάμι είναι επικίνδυνο; Γιατί καταστράφηκε ο υδροφόρος ορίζοντας; Είναι copy- paste περίπτωση με του Ασωπού, που έχει “κεράσει” καρκίνο χιλιάδες συμπολίτες μας, με τη διαφορά ότι εδώ, το έγκλημα είναι πολύ μεγαλύτερο.

Στους χάρτες που επισυνάπτονται στην “αίτηση υλοτόμησης” που κατέθεσε η Eldorado Gold/Μπόμπολας, στο Δασαρχείο Αρναίας, γίνεται σαφής η θανατική καταδίκη του βουνού, του αρχέγονου δάσους, των εκατοντάδων μικρών ρεμάτων, των μεγάλων ρεμάτων συνεχούς ροής Καρατζάς, Λοτσάνικο, Καρόλακκας και του Ασπρόλακκα, που μαζεύει όλα τα νερά του υδατοκρίτη του Κακάβου στόν κόλπο της Ιερισσού. Διαβάσαμε το θάνατο του υδροφορέα του “κάμπου Ιερισσού”, το στράγγισμα του Κρυονερίου. Στην επόμενη μεγάλη νεροποντή δεν θα υπάρχουν τα αιωνόβια δέντρα για να απλώσουν το προστατευτικό τους δίχτυ πάνω από τον τόπο.

Το Παρατηρητήριο Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων, το οποίο έχει προσφύγει στο ΣτΕ εναντίον της Ελληνικός Χρυσός για παραποίηση στοιχείων, ζητώντας την ακύρωση της πράξης παραχώρησης (η προσφυγή έγινε δεκτή από το ΣτΕ), επικαλούμενο πλήθος επιστημονικών πηγών διαθέσιμων στο Διαδίκτυο, καταγγέλλει πως, σε ό,τι αφορά τη μεταλλουργική εργασία εφόσον και εάν υλοποιηθεί, το μείγμα των συμπυκνωμάτων που θα πηγαίνει για επεξεργασία στο σχεδιαζόμενο εργοστάσιο του Μαντέμ Λάκκου έχει εξαιρετικά υψηλή περιεκτικότητα αρσενικού, απαγορευτική σε οποιαδήποτε άλλη ανάλογη μονάδα πυρομεταλλουργίας ακαριαίας τήξης παγκοσμίως. Κι αυτό γιατί τα συμπυκνώματα που θα καταλήγουν εκεί προέρχονται περίπου κατά 90% από τα μεταλλεία της Ολυμπιάδας, τα οποία περιέχουν υψηλές ποσότητες αρσενικού. Το αρσενικό θα απελευθερώνεται στις αέριες εκπομπές οι οποίες θα παράγονται κατά τη διαδικασία της καύσης που απαιτείται για τον διαχωρισμό των μετάλλων -στην προκειμένη περίπτωση χαλκού και χρυσού-, μια διαδικασία επικίνδυνη τόσο για την υγεία των εργαζομένων όσο και των κατοίκων.

Άλλωστε, η σταδιακή εξάντληση των κοιτασμάτων υψηλής περιεκτικότητας σε χαλκό με χαμηλό αρσενικό είναι τεράστιο πρόβλημα για τη βιομηχανία χαλκού. Η παγκόσμια αύξηση της ζήτησης χαλκού οδηγεί στην ερευνητική προσπάθεια εξεύρεσης μεθόδων επεξεργασίας όλο και πιο «σύνθετων» κοιτασμάτων, με αυξανόμενες συγκεντρώσεις αρσενικού. Για πολλά από τα ανεκμετάλλευτα ακόμα τέτοια κοιτάσματα στη Λατινική Αμερική και τη νοτιοανατολική Ασία η περιεκτικότητα σε αρσενικό είναι ένα σοβαρό άλυτο πρόβλημα που δεν έχει επιτρέψει ακόμα την εκμετάλλευσή τους.

Θα χυθεί αίμα

Η εμπρηστική επίθεση που πραγματοποιήθηκε τα ξημερώματα της Κυριακής στο εργοτάξιο της Ελληνικός Χρυσός στις Σκουριές Χαλκιδικής από ομάδα περίπου 40 κουκουλοφόρων, προκαλώντας ζημιές σε μηχανήματα, κοντέινερ με γραφεία και οχήματα της εταιρίας. Δεν ήταν η πρώτη. Και, ίσως να σοκάρει το γεγονός ότι οι κουκουλοφόροι ήταν οπλισμένοι με καραμπίνες. Τους ντόπιους, δεν τους σοκάρει.

Οι κάτοικοι του χωριού (γιατί μιλάμε για κατοίκους χωριού και όχι για παιδάκια των Βορείων Προαστίων) τα έχουν ζήσει στο πετσί τους. Πέρα από τα χημικά και το ξύλο από τα ΜΑΤ, απειλές, ξυλοδαρμοί και καραμπίνες είναι σχεδόν στην ημερήσια διάταξη. Λένε μάλιστα πως η εταιρία χρησιμοποιεί τους εργαζομένους ως “ιδιωτικό στρατό”. Σε τέτοιο βαθμό υπάρχει φανατισμός από τους εργαζομένους στο χρυσωρυχείο, που πέντε από αυτούς, πήγαν στο καφενείο του χωριού και, αφού λογομάχησαν με τους κατοίκους, σήκωσαν την καραμπίνα που είχαν μαζί τους. Μια καραμπίνα οπλισμένη, γεμάτη με σκάγια αγριογούρουνου. Οι κάτοικοι που κατάφεραν και τους αφόπλισαν, γλίτωσαν το μεγαλύτερο κακό.

Στο χθεσινό περιστατικό, τέσσερα άτομα μεταφέρθηκαν με ελαφρά τραύματα στο Κέντρο Υγείας Παλαιοχωρίου Χαλκιδικής. Οι τρεις έφυγαν μετά την παροχή πρώτων βοηθειών ενώ ο τέταρτος μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο Πολυγύρου με εκδορές και επιφανειακά τραύματα.

Σύμφωνα με αξιωματικούς της ΕΛ.ΑΣ. ένας από τους φύλακες ενημέρωσε λίγο μετά τις 00:30 ότι μια ομάδα 40-50 ατόμων που φορούσαν κουκούλες είχε εισβάλει στις εγκαταστάσεις και έριχνε εύφλεκτο υγρό σε διάφορα σημεία.

Στη συνέχεια έβαλαν φωτιά και τράπηκαν σε φυγή.

Από τη φωτιά προκλήθηκαν σοβαρές υλικές ζημιές σε μηχανήματα, κοντέινερ μέσα στα οποία υπήρχαν γραφεία και σε οχήματα της επιχείρησης.

Στο σημείο πήγαν αστυνομικές δυνάμεις που δεν εντόπισαν κάποιο ύποπτο άτομο.

Πηγές της εταιρίας έκαναν λόγο για εισβολή από την πίσω πύλη του εργοταξίου και αφού ξυλοκόπησαν, έδεσαν και περιέλουσαν με βενζίνη τους φύλακες της εισόδου, έβαλαν φωτιά στις εγκαταστάσεις καίγοντας τρία φορτηγά, ένα γκρέιντερ, εκσκαφείς, δύο τζιπ, δύο γεννήτριες και τα κοντέινερς όπου στεγάζονται τα γραφεία της εταιρείας.

Φεύγοντας, σύμφωνα με την ίδια πηγή, οι δράστες έφραξαν με κορμούς δέντρων την πρόσβαση προς τις εγκαταστάσεις, στη διασταύρωση Παλαιοχωρίου και Μεγάλης Παναγίας, ώστε να εμποδίσουν την έγκαιρη επέμβαση της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας.

Η αστυνομία μέχρι στιγμής έχει προχωρήσει σε 27 προσαγωγές στο πλαίσιο των ερευνών, χωρίς ωστόσο να έχει εντοπιστεί εμπλεκόμενος στο περιστατικό, όπως σημείωναν οι αξιωματικοί της ΕΛ.ΑΣ.

Προανάκριση πραγματοποιείται από το τμήμα ασφάλειας Πολύγυρου Χαλκιδικής, σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Ασφάλειας Θεσσαλονίκης.

“Θα ξεκινήσει εμφύλιος”

Ο εκπρόσωπος του Παρατηρητηρίου Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων, Τόλης Παπαγεωργίου, ερωτηθείς από το ΑΠΕ-ΜΠΕ, δήλωσε ότι πληροφορήθηκε το περιστατικό από τα μέσα ενημέρωσης, πρόσθεσε, ωστόσο, πως δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία καθώς, όπως υποστήριξε, πρόκειται για ιστορία που έχει προαναγγελθεί εδώ και πολύ καιρό. Την κατάσταση, σύμφωνα με τον ίδιο, έχει επιδεινώσει η επιχείρηση υλοτόμησης δασικής έκτασης σε τρία μεγάλα ρέματα, από τα οποία υδροδοτούνται μεγάλα τμήματα της κεντρικής και ανατολικής Χαλκιδικής.

«Στόχος της υλοτόμησης είναι να μεταβληθούν τα ρέματα αυτά σε λίμνες αποβλήτων για τα απόβλητα του εργοστασίου χαλκού – χρυσού των Σκουριών» είπε και σχολίασε ότι πριν μια εβδομάδα η εταιρία υπέβαλε σχετικό αίτημα στο δασαρχείο. «Αυτό είναι κήρυξη πολέμου κατά της περιοχής και έχουμε προειδοποιήσει την εταιρία» τόνισε και γνωστοποίησε ότι στις 24 του μήνα κάτοικοι που αντιδρούν στην επένδυση οργανώνουν νέα συγκέντρωση διαμαρτυρίας.

Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων «Μαύρη Πέτρα» στα μεταλλεία, Άγγελος Δεληγιόβας, χαρακτήρισε απαράδεκτα τα γεγονότα. «Οι εργαζόμενοι θα πάρουμε το νόμο στα χέρια μας. Έως εδώ. Αφού δεν μπορεί το κράτος να περιφρουρήσει την επένδυση, θα το κάνουμε εμείς. Θα ξεκινήσει εμφύλιος. Θα γίνει μεγάλο κακό αν μας κόψουν το μεροκάματο» τόνισε και προανήγγειλε συγκέντρωση των εργαζομένων στα μεταλλεία τις επόμενες μέρες στο χώρο της επένδυσης.

Μέχρι στιγμής, δεν εκδόθηκε επίσημη ανακοίνωση από την εταιρεία για το επεισόδιο, κάτι που, όπως δήλωσε εκπρόσωπός της στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, αναμένεται στη συνέχεια.

Σχετικά με τα επεισόδια, η βουλευτής Χαλκιδικής του ΣΥΡΙΖΑ, Κατερίνα Ιγγλέση, δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ: «Στη Χαλκιδική εδώ και δύο χρόνια γίνεται ένας μαζικός κοινωνικός αγώνας των κατοίκων ενάντια στην επέκταση των μεταλλευτικών δραστηριοτήτων που επιφέρουν την περιβαλλοντική και οικονομική καταστροφή του τόπου. Οι αποικιοκρατικές πρακτικές της καναδικής εταιρείας και των ντόπιων συνεταίρων της όπως και η βίαιη κρατική καταστολή που έχουν βιώσει οι κάτοικοι προκαλούν ανεξέλεγκτες καταστάσεις όπως το χθεσινοβραδινό γεγονός, το οποίο έγινε στο όνομα της τοπικής κοινωνίας χωρίς την αποδοχή και έγκρισή της, δημιουργώντας περισσότερα προβλήματα από αυτά που υπάρχουν.

»Ως ΣΥΡΙΖΑ -ΕΚΜ καλούμε τους κατοίκους να δείξουν αυτοσυγκράτηση, ψυχραιμία, σε όλες τις προκλήσεις της εταιρείας και της τροϊκανής κυβέρνησης, που ψάχνουν αφορμές για τη συκοφάντηση των λαϊκών κινημάτων. Εμείς ως ΣΥΡΙΖΑ – ΕΚΜ αναδείξαμε τις πολιτικές διαστάσεις και προεκτάσεις του προβλήματος σε τοπικό και πανελλαδικό επίπεδο και στην ίδια κατεύθυνση θα συνεχίσουμε, για να διασφαλίσουμε την προστασία του περιβάλλοντος, το βιοτικό επίπεδο των κατοίκων, την αειφόρο και βιώσιμη ανάπτυξη του τόπου μας».

Ερωτηθείς για το θέμα ο αντιπεριφερειάρχης Χαλκιδικής, Γιάννης Γιώργος, απάντησε ότι δεν ήταν ενήμερος για το τι ακριβώς συνέβη, ισχυρίστηκε, όμως, ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να επαναπροσδιορίσει τη στάση της για την επένδυση, ενδεχομένως και με τοπικό δημοψήφισμα, δεδομένων των αντιδράσεων των τοπικών κοινωνιών και αφού ολοκληρωθούν οι σχετικές προσφυγές στο Συμβούλιο της Επικρατείας κατά της μελέτης περιβαλλοντικών περιπτώσεων για τις Σκουριές. Σημείωσε, ωστόσο ότι θα πρέπει να ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι η μεταλλευτική δραστηριότητα εξελίσσεται εδώ και εκατοντάδες χρόνια στη Χαλκιδική.
www.itabloid.gr