Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι της Στρατονίκης Χαλκιδικής (καθιζήσεις και ρωγματώσεις σε περίπου 200 σπίτια, σε δρόμους, πλατείες, εκκλησία, κ.λπ.) βγήκαν και πάλι πολύ έντονα στο φως της δημοσιότητας το τελευταίο διάστημα. Τα πρώτα σημάδια αναφέρεται ότι εμφανίστηκαν τη δεκαετία του 1990 και φαίνεται χρονικά να συμπίπτουν με την έναρξη της μεταλλευτικής δραστηριότητας της Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. κάτω ακριβώς από τον οικισμό. Έκτοτε, η κατάσταση επιδεινώνεται χρόνο με το χρόνο.
Παρά το γεγονός ότι όλα αυτά είναι γνωστά από χρόνια, σχετικά πρόσφατα (26-11-2018), η Επιτροπή Ανάπτυξης, Καινοτομίας και Αγροτικής Οικονομίας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας (ΕΑΚΑΟ-ΠΚΜ) γνωμοδότησε κατά πλειοψηφία θετικά επί της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) της εταιρείας Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. για «Ερευνητικές γεωτρήσεις για τη διερεύνηση του μεταλλευτικού δυναμικού Νότια-Νοτιοδυτικά (ΝΝΔ) του κοιτάσματος Μαύρων Πετρών».
Αξίζει να αναφερθεί ότι η απόφαση αυτή κοινοποιήθηκε στο Δήμο Αριστοτέλη με μεγάλη καθυστέρηση (6-2-2019).
Εντύπωση προκαλεί ότι ορισμένα χαρακτηριστικά των ερευνητικών γεωτρήσεων αλλά και της περιοχής, που περιλαμβάνονται στη ΜΠΕ και θεωρούνται κατά τη γνώμη μας ιδιαίτερα κρίσιμα, δεν αναφέρονται στην απόφαση. Συγκεκριμένα δεν αναφέρεται ότι:
- Εντός της περιοχής μελέτης, εμβαδού 28.600 στρεμμάτων, βρίσκεται κηρυγμένος αρχαιολογικός χώρος
- Η ελάχιστη απόσταση των γεωτρήσεων από τα όρια των οικισμών Στρατονίκης και Σταγείρων θα είναι 48 μέτρα, ενώ 13 γεωτρήσεις θα απέχουν από τους οικισμούς λιγότερο από 100 μέτρα
- Οι δύο οικισμοί βρίσκονται εντός της περιοχής μελέτης ενώ σημαντικός αριθμός ερευνητικών γεωτρήσεων βρίσκονται πολύ κοντά στον οικισμό των Σταγείρων. Μήπως και για τα Στάγειρα επιφυλάσσουν τη μοίρα της Στρατονίκης;
- Οι γεωτρήσεις θα έχουν συνολικό μήκος 50.185 μέτρα
- Ο αριθμός των γεωτρήσεων είναι 66 (και όχι 59) και μπορεί να αυξηθεί στο μέλλον σε άγνωστα μέχρι στιγμής σημεία, βάθη και αποστάσεις από τον οικισμό της Στρατονίκης και των Σταγείρων, καθώς η ΜΠΕ αναφέρει ότι εφόσον εντοπιστεί μεταλλοφορία, θα «σχεδιαστεί σε επόμενη φάση ένα δεύτερο πρόγραμμα επιβεβαιωτικών γεωτρήσεων».
Εξάλλου, σύμφωνα πάντα με τη ΜΠΕ, κατά το διάστημα 1950-1985 πραγματοποιήθηκαν 136 γεωτρήσεις συνολικού μήκους 30.000 μέτρων. Αν λάβει κανείς υπόψη και την υπόγεια μεταλλευτική δραστηριότητα που πραγματοποιείται κάτω από τη Στρατονίκη για περίπου μια 20ετία, αντιλαμβάνεται ότι η περιοχή έχει ήδη γίνει στην κυριολεξία ‘κόσκινο’ από τη μεταλλευτική δραστηριότητα και οι όποιες επιπλέον επεμβάσεις θα είναι μη αναστρέψιμες.
Στην απόφαση της ΕΑΚΑΟ-ΠΚΜ γίνεται προσπάθεια απάντησης στην ομόφωνα αρνητική απόφαση-γνωμοδότηση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Αριστοτέλη για το υπόψη θέμα. Συγκεκριμένα αναφέρεται ότι «οι ερευνητικές γεωτρήσεις του θέματος δεν αποτελούν υδρογεωτρήσεις…».
Κανείς δεν είπε κάτι τέτοιο αλλά η ίδια η ΜΠΕ της εταιρείας αναφέρει ότι «δεν αποκλείεται γεώτρηση να συναντήσει εγκλωβισμένη ποσότητα νερού ή υδροφόρο ορίζοντα». Επομένως, μπορεί να υπάρξει απώλεια υπόγειου νερού αλλά και υποβάθμιση της ποιότητάς του. Μπορεί να βεβαιώσει κανείς με ασφάλεια ότι κάτι τέτοιο είναι απίθανο να συμβεί;
Η απόφαση αναφέρει ότι αφού οι ερευνητικές γεωτρήσεις θα γίνουν εκτός οικισμού και οι ρωγματώσεις εμφανίζονται στον οικισμό της Στρατονίκης, οι νέες γεωτρήσεις δε θα προκαλέσουν επιδείνωση των ρωγματώσεων. Ποιος μπορεί να βεβαιώσει ότι μετακινήσεις του εδάφους δε συμβαίνουν και εκτός οικισμού; Απλούστατα δεν γίνονται ορατές καθώς εκτός του οικισμού δεν υπάρχουν κατοικίες ή τεχνικά έργα.
Η απόφαση δεν αναφέρει ότι όλες οι χρησιμοποιούμενες για την ύδρευση της Στρατονίκης και των Σταγείρων γεωτρήσεις και πηγές βρίσκονται μέσα στην υπό διερεύνηση περιοχή. Επισημαίνει όμως ότι «αποτελεί υποχρέωση του εκάστοτε Δήμου η παροχή καθαρού νερού στο δίκτυο ύδρευσης».
Σωστή θέση που προβλέπεται εξ άλλου και από τη νομοθεσία. Με τη διαφορά ότι αυτό μπορεί να απαιτείται από μια Δημοτική Αρχή σε «κανονικές» συνθήκες. Αν όμως στα έργα υδροληψίας που βρίσκονται στην περιοχή μελέτης (5 υδρογεωτρήσεις και 3 πηγές) από τα οποία υδρεύονται οι οικισμοί Στρατονίκης και Σταγείρων, προκληθεί μείωση της παροχής ή/και ρύπανση, πού θα βρει ο Δήμος νερό για να καλύψει τις ανάγκες των κατοίκων;
Τέλος, αναφέρεται στην απόφαση της ΕΑΚΑΟ-ΠΚΜ ότι η ΜΠΕ για «Ερευνητικές γεωτρήσεις για τη διερεύνηση του μεταλλευτικού δυναμικού Νότια-Νοτιοδυτικά (ΝΝΔ) του κοιτάσματος Μαύρων Πετρών» της Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. «δε σχετίζεται άμεσα με την υφιστάμενη ή με πιθανή επέκταση της μεταλλευτικής δραστηριότητας».
Αυτό αποτελεί διαστρέβλωση της πραγματικότητας καθώς η ίδια η ΜΠΕ αναφέρει «Το έργο εντάσσεται στο πλαίσιο της επέκτασης της λειτουργίας του μεταλλείου Μαύρων Πετρών και των συναφών εγκαταστάσεών του». Επίσης, στη ΜΠΕ γίνεται αναφορά στο Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης της Π. Κ. Μακεδονίας (2013) το οποίο προβλέπει «Αποτύπωση των περιοχών με εκμετάλλευση κοιτασμάτων ορυκτών πρώτων υλών, και πρόνοια για, μακροπρόθεσμη δυνατότητα συνέχισης της εκμετάλλευσής τους» και «Πρόβλεψη, στο μέτρο του δυνατού, μέτρων για κοιτάσματα που έχουν εντοπισθεί αλλά δε βρίσκονται ακόμη σε φάση εκμετάλλευσης ώστε να προληφθεί ενδεχόμενη “αδρανοποίησή τους” εξαιτίας θεσμοθέτησης ανταγωνιστικών χρήσεων γης ή κατασκευής έργων υποδομής». Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να δεσμευτεί η περιοχή στη μεταλλεία, να μην κατασκευαστούν έργα υποδομής και να μην υπάρξει τωρινή ή μελλοντική δυνατότητα για ανάπτυξη οποιασδήποτε άλλης οικονομικής δραστηριότητας.
Καμιά ερευνητική γεώτρηση δε γίνεται χωρίς λόγο αλλά πάντα αποτελεί το πρώτο βήμα για επέκταση της μεταλλευτικής δραστηριότητας άμεσα ή μεσοπρόθεσμα, κάτι στο οποίο τόσο οι κάτοικοι όσο και ο Δήμος Αριστοτέλη είναι ριζικά αντίθετοι.
*Ομότιμος καθηγητής Εδαφολογίας ΑΠΘ, πρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου Δήμου Αριστοτέλη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου